Decyzję o wybuchu Powstanie podjęto na podstawie analizy sytuacji taktycznej na froncie, szybkich sukcesów Armii Czerwonej, zamachu na Hitlera oraz dostrzeżeniu w ostatnich dniach lipca oznak upadku morali w szeregach wojsk niemieckich. 

 Pod koniec lipca płk. Antoni Chruściel “Monter”, dowódca Okręgu Warszawa AK, zwołał odprawę, na której omówił sytuację operacyjną oraz przeniósł godzinę W z godzin nocnych na dzienną. Miało to umożliwić zaskoczenie wartowników niemieckich w godzinie największego ruchu ludności w mieście.  Z początku zakładano, że Powstanie potrwa najwyżej kilkadziesiąt godzin.  

Pierwsza koncentracja sił powstańczych z 28 lipca 1944 roku została odwołana przez gen. Dyw. Tadeusza Komorowskiego “Bora” z powodu licznych niedoskonałości planu powstańczego. Zawiodła łączność i stawiennictwo żołnierzy w punktach koncentracji.  

31 lipca 1944 roku płk. “Monster” iż czołgi radzieckie pojawiły się w rejonie Warszawy. Podczas wieczornej odprawy dowódca Armii Krajowej gen. Brygady “Bór” podjął decyzje o rozpoczęciu powstania 1 sierpnia 1944 roku o godzinie “W” (17.00) przeciwko siłom niemieckim znajdującym się na terenie Warszawy.  Jan Stanisław Jankowski delegat Rządu RP oraz wicepremier w jednej z audycji radia powstańczego mówił „ Chcieliśmy odeprzeć z bronią w ręku przygotowany przez Niemców ostatni zamach na żywe siły Polski w chwili opuszczenia kraju. (…) Chcieliśmy światu okazać, że dążąc do istotnej niepodległości , nie chcemy już otrzymać wolności od nikogo w podarunku, aby wraz z podarunkiem nie były dyktowane warunki, sprzeczne z interesami, tradycjami i godnością narodu (…) chcieliśmy być wolni i wolność sobie zawdzięczać”.

Szacunkowo 31 lipca 1944 roku ilość żołnierzy Armii Krajowej wynosiła 55 tys. Zaprzysiężonych żołnierzy. W oddziałach liniowych było ok 40 tys. Żołnierzy, z których do boju 1 sierpnia stanęło ok 20 do 25 tys. Co 10 żołnierz posiadał broń do której bardzo często brakowało amunicji. Oddziały powstańcze zajęły, większą część Śródmieścia z Powiślem, część Żoliborza ( po 4 sierpnia) Mokotowa, Woli, Starego miasta, oraz niektóre obiekty na Ochocie i Pradze.  Mimo wszystko słabo uzbrojonym oddziałom wspomaganym przez ludność cywilną nie udało się odbić obiektów które pozwalały dla Niemców utrzymać kontrolę nad miastem. Na zdobytych przez powstańców budynkach pojawiały się biało-czerwone flagi, zrywano niemieckie tablice, masowo budowano barykady i wszelkiego rodzaju umocnienia. 

Od 4 sierpnia na rozkaz Himmlera, do Warszawy przybywały dodatkowe siły m.in. niemiecka 9 Armia. 5 sierpnia dowództwo nad całością wojsk powstałej Grupy Korpuśnej objął Erich von dem Bach Zalewski.  Niemcy przystąpili do odblokowania tras przelotowych wschód zachód. Od 11 sierpnia zdołali opanować Ochotę i wolę oraz odcięli starówkę od śródmieścia.  Jednocześnie trwała eksterminacja ludności cywilnej. W ciągu kilkudziesięciu godzin na woli zamordowano od 20 do 40 tys. Osób.   

19 sierpnia po kilkudniowej Próbie opanowania Starego Miasta Niemcy rozpoczęli szturm, mimo to Starówka została przez nich przejęta dopiero we Wrześniu. Siły niemieckie skierowały się następnie ku Śródmieściu.

6 września powstańcy utracili Powiśle.

22 września powstańcze siły skapitulowały na Czerniakowie.

27 września na Mokotowie.

29 września pod Jaktorowem została rozbita grupa „Kampinos”.

30 września zakończyły się walki na Żoliborzu.

2 października podpisano akt kapitulacji w Ożarowie pod Warszawą.

Powstanie trwało 63 dni według danych szacunkowych w walkach straciło życie od 18 tys. Powstańców a około 25 tys. zostało rannych. Najbardziej ucierpiała ludność cywilna zginęło od 100 do 250 tys. Osób.

W chwili wybuchu Powstania Adolf Hitler przebywał w Kwaterze” Wilczy Szaniec”.

„Zbrodnia na Warszawie- wymordowanie lub wypędzenie jej ponadmilionowej ludności, ograbienie miasta, a następnie spalenie go i wysadzenie w powietrze- była wynikiem wydanego przez Hitlera i Himmlera tzw. Rozkazu nr 1, a także częścią planu, zgodnie z którym naród polski miał być eksterminowany w dalszej kolejności po żydowskim” ( Henryk Czarnecki „Zburzenie Warszawy. Największe heil Hitler”).

Fuhrer  już wiosną 1944 roku zdecydował o zniszczeniu Warszawy „przy nadarzającej się ku temu okazji” którą okazało się powstanie. Himmler ucieszył się z wydania tego typu dyspozycji „Uważam za szczęśliwe zrządzenie losu że Polacy się do tego zabrali. Za pięć , sześć tygodni opuścimy te obszary. Wtedy jednak będzie zmieciona z powierzchni Warszawa – stolica, głowa i inteligencja szesnasto-siedemnastomilionowego narodu. Tego narodu, który od siedmiuset lat blokuje wschód, a od pierwszej bitwy pod Tannenbergiem (Grunwaldem) ciągle staje nam na drodze. W efekcie Polska przestanie być(…) wielkim problemem dla naszych dzieci, dla wszystkich, którzy przyjdą po nas, a może nawet dla nas samych” (fragment przemówienia H. Himmlera z 21 września 1944 roku nawiązujący do rozmowy z Hitlerem 1 sierpnia 1944 roku.) 

Kilkanaście dni po wybuchu powstania w “Wilczym Szańcu” zostały wydane instrukcje cenzuralne jak należy traktować zryw Polaków. 17 sierpnia 1944 roku w “haśle dnia” przygotowanym przez szefa prasowego rządu Rzeszy O. Dietricha, kładziono nacisk na wyeksponowanie “pozbawionej skrupułów taktyki politycznej Sowietów, którzy dążyli do likwidacji sił narodowo-polskich, a jednocześnie chcą zdyskredytować polską emigrację”. Media niemieckie miały za zadanie rozpowszechnić tego typu informacje i opatrzeć je szerokim komentarzem.  

W lutym oraz marcu 1946 roku prokurator Jerzy Sawicki podczas procesu w Norymberdze przesłuchiwał Waltera von Brauchitscha, Heinza Guderiana, Ericha von dem Bacha- Zalewskiego oraz Ernesta Rodego. Przesłuchiwani oskarżali się wzajemnie i zaprzeczali. Bach- Zalewski podczas przesłuchania przez Polskiego prokuratora mówi o otrzymanych rozkazach:

Prokurator: Czy może Pan zacytować dokładne brzmienie rozkazu?

Bach-Zalewski: Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy.

Prokurator: Rozkaz nr 1 Hitlera-Himlera brzmiał następująco. Pierwsze: ujętych powstańców należy zabić bez względu na to czy walczą zgodnie z konwencją haską, czy też nie… Drugie: nie walczącą część ludności, kobiety i dzieci, ma być również zabijana… Trzecie: Całe miasto ma być zrównane z ziemią- domy ulice urządzenia w tym mieście. Czy potwierdza Pan, że taka była treść rozkazu?

Bach- Zalewski: Tak jest Panie Prokuratorze.

Prokurator: Czy widział Pan ten rozkaz?

Bach: Rozkaz był ustny

Prokurator: NA piśmie nic nie było ?

Bach: Chciałem sprostować. Rozkaz zrównania Warszawy z ziemią potwierdzony został później na piśmie.

Prokurator: Widział Pan ten rozkaz?

Bach: Tak. Widział go również nowy szef mojego sztabu, generał Rode

Prokurator: A generał Guderian?

Bach: Kopia rozkazu doręczona została również Armii.